Điều trị tăng sắc tố sau viêm

Như tên gọi của nó, tăng sắc tố sau viêm xảy ra sau khi da bị tổn thương hoặc viêm da, vùng da đó bị sạm và đổi màu sau khi vết thương đã lành. Bài viết này giúp bạn hiểu về sắc tố sau viêm xuất hiện trên da và nguyên nhân gây ra vấn đề này và phương pháp điều trị tăng sắc tố sau viêm để giảm sự xuất hiện của các mảng sắc tố này trên da.

Tăng sắc tố sau viêm là gì và nguyên nhân gây ra nó?

Tăng sắc tố sau viêm -Post inflammatory hyperpigmentation – (còn được gọi là PIH) là một loại tăng sắc tố xuất hiện trên khuôn mặt và cơ thể với mảng màu sắc tố trên da sau khi vết thương được làm lành. Những mảng màu này từ hồng đến đỏ, nâu hoặc đen, tùy thuộc vào màu da và độ sâu của các tổn thương. Mọi loại da có thể bị tăng sắc tố sau viêm kể cả làn da có tông màu sậm và tối.

Tăng sắc tố sau viêm xảy ra khi tổn thương lớp biểu bì hoặc lớp hạ bì với sự lắng đọng của melanin trong các tế bào sừng (tế bào da) hoặc lớp hạ bì. Chúng thường phát sinh như là sự phản ứng tự nhiên của làn da khi bị viêm (như là mụn, viêm da cơ địa hay bệnh vảy nến) hay khi bị tổn thương (ví dụ như sau khi lột da hóa học, hay liệu pháp laser).

Nguyên nhân của tăng sắc tố sau viêm là do sự gia tăng quá trình sản xuất melanin. Melanin là sắc tố xác định màu da của mỗi người và sự gia tăng melanin được kích hoạt như sự phản ứng tự nhiên trên da khi lành lại sau viêm hoặc chấn thương. Khi da bị viêm hoặc có vết thương hở các sắc tố da melanin được tổng hợp như một cơ chế bảo vệ da và để cân bằng màu da từ chỗ viêm với các vùng da xung quanh.

Tăng sắc tố sau viêm thường xuất hiện ở những người bị mụn trứng cá và đôi khi nó có thể được kích hoạt bằng các phương pháp điều trị da như Peel da bằng hóa chất quá mức và trị liệu laser. Viêm sưng gây kích hoạt melanocytes – các tế bào sản xuất melanin – để giải phóng melanosome quá mức (hạt sắc tố). Các sắc tố tăng mạnh khiến da bị tối màu và làm mất màu khu vực bị thương trước đây và nó không giảm và mất đi dù rất lâu sau khi vết thương ban đầu đã hồi phục.

– Tăng sắc tố gây ra bởi mụn trứng cá: xuất hiện trên vùng da bị viêm và thương tổn ở dạng khá nặng như mụn nhọt, u nang cho đến các vết thương nghiêm trọng. Da càng bị viêm thì sắc tố càng nghiêm trọng, cả về kích thước lẫn màu sắc. Nếu các đốm mụn bị đè, nặn sai phương pháp thì sẽ làm chứng tăng sắc tố da sau viêm có cơ hội phát triển hơn.

– Tăng sắc tố sau các liệu trình Peel và laser: Phản ứng này xảy ra khi làn da có đốm sạm màu và sử dụng các phương pháp này để điều trị. Tuy nhiên, sau điều trị lan da lại bị tăng sắc tố sậm hơn so với trước đó. Nguyên nhân chính gây ra được cho là do ánh nắng có thể làm nặng thêm các triệu chứng, làm sậm màu các vùng da điều trị. Việc phơi nhiễm làn da với ánh nắng và thiếu bảo vệ da một cách khoa học có thể dẫn tới tình trạng tăng sắc tố sau viêm nghiêm trọng hơn. Ánh nắng có liên quan chặt chẽ với tình trạng tăng sắc tố khác như đốm sạm nám.

Phương pháp điều trị tăng sắc tố sau viêm

Lựa chọn phương pháp điều trị tăng sắc tố sau viêm cần đánh giá mức độ nghiêm trọng của chứng tăng sắc tố sau viêm để chỉ định đúng phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị da liễu như Peel và trị liệu bằng laser có thể cải thiện các triệu chứng và tăng tốc độ phục hồi cho da.

– Peel da tái tạo với AHA. 
Phương pháp này sử dụng  giải pháp axit (Glycol axit (AHA)) thoa lên vùng da bị tăng sắc tố để loại bỏ lớp da trên bề mặt. Quá trình này ban đầu sẽ gây ra tái tạo mạnh mẽ có thể đẩy lùi các sắc tố trên da. Lớp da cũ được tách ra và các melanin cũng theo đó bay mất. Các tế bào mới được thay thế và làn da mới, đều màu sẽ được hiện ra ở bên dưới. Lựa chọn phương pháp Peel da với Intensa -Med của Dr.Belter với thành phần acid từ hoa quả (như AHA) để loại bỏ tế bào da chết, kích thích sự phát triển của các tế bào mới và tiết lộ làn da mới.

– Liệu pháp laser và ánh sáng IPL với cường độ ánh sáng mạnh có tác dụng tương tự và chính xác hơn khi bác sĩ da liễu kiểm soát về cường độ điều trị. Phương pháp điều trị bằng laser bao gồm loại bỏ các khu vực bị ảnh hưởng bằng ánh sáng năng lượng cao. Các phương pháp điều trị nhẹ nhất hoạt động trên lớp biểu bì da (lớp bề mặt), trong khi các phương pháp điều trị mạnh hơn có thể xâm nhập xuống tới lớp sâu nhất của da.

– Sử dụng bằng kem với hydroquinone được coi là tác nhân tại chỗ hiệu quả nhất để giảm nám. Tuy nhiên, nó chỉ có thể được sử dụng trong một khoảng thời gian và có tác dụng phụ khi gây kích ứng da và gây tăng sắc tố sau viêm, đặc biệt là ở những người có làn da tối màu.

Ngoài thành phần hydroquinone còn có các thành phần làm sáng như Arbutin, Kojic Axit, Glycotic Axit, retinoic axit và vitamin C Ascoby  dưới dạng các loại thuốc mua không cần kê đơn để ngăn chặn sự hình thành sắc tố và làm đều màu da, làm trắng các vùng da bị tối màu để có lại làn màu tự nhiên. 

Lưu ý khi điều trị tăng sắc tố

Đối với làn da dễ bị tổn thương, Viêm da dị ứng, Bệnh vẩy nến… hàng rào bảo vệ da kém sẽ rất dễ bị các tổn thương, quá trình phục hồi chậm và nguy cơ để lại hậu quả như sẹo, sạm nám sâu hơn. Phương pháp phòng ngừa là quan trọng và cần có chế độ chăm sóc da để giảm nguy cơ tăng sắc tố sau viêm.Một số lưu ý nhằm hạn chế tăng sắc tố sau các tổn thương trên da:

– Sử dụng dòng sản phẩm chuyên nghiệp và thói quen chăm sóc da thường xuyên như một giải pháp ngăn ngừa sắc tố hình thành trên làn da

– Một phương pháp với sản phẩm hợp lý để làm dịu sẽ giúp ngăn ngừa hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của chứng tăng sắc tố sau viêm:

– Tránh tiếp xúc với tia UV: Tiếp xúc nhiều với ánh nắng có thể làm trầm trọng thêm các biểu hiện tăng sắc tố cho da. Quan trọng hàng đầu trong việc ngăn ngừa và điều trị tăng sắc tố là cần sử dụng các sản phẩm kem chống nắng có độ quang phổ rộng như Sun Protection spf50 hàng ngày để ngăn ngừa tác hại từ tia UV. Thoa kem chống nắng 30 phút trước khi ra ngoài và thoa lại trong ngày để đảm bảo độ bảo về cho da

– Hạn chế thời gian bạn ở ngoài nắng và tránh ánh nắng mặt trời trong giờ cao điểm kết hợp với mặc quần áo bảo hộ và đội mũ.

Các biện pháp điều trị tăng sắc tố sau viêm đều phải tốn thời gian vài tuần để có thể cải thiện hoặc nó sẽ cải thiện theo thời gian kể cả không điều trị. Tốc độ phục hồi khác nhau tùy theo từng người: thời gian phụ thuộc vào sự khác biệt về tông màu da với các mảng sắc tố – sự khác biệt càng nhiều sẽ khiến thời gian cân bằng tông màu da mất nhiều thời gian hơn.